Originally posted on Medium April 16th, 2018. This article might get translated in the near future because the topic is relevant more than ever.
Co to ?
Mimo wielkiego rozgłosu jaki zyskał Bitcoin (BTC), to nie krypto-walutami powinni się wszyscy zachwycać, a magią, która za nimi stoi. Mianowicie samym “szkieletem”, na którym są oparte, czyli technologią Blockchain. Technologia ta stawia przed całym światem możliwość braku pośrednictwa praktycznie w każdym segmencie rynku. Ale o tym za chwilę…
Główna myśl projektowa zawarta w technologii Blockchain to zaufanie.
Blockchain oznacza wiele rozwiązań dla rożnych branż:
-dla developerów jest to narzędzie do szyfrowania i bezpiecznego przechowywania danych w szeroko dystrybuowanej sieci
-dla biznesu i instytucji finansowych to technologia dystrybuowania rejestru dla coraz to nowych kryptowalut
-dla technologów to siła napędowa stojąca za następną generacji internetu
-dla innych, Blockchain może stać się narzędziem do radykalnej zmiany kształtu, jakim określamy społeczeństwo oraz ekonomię. Zmiany, która zapoczątkuje powstanie o wiele bardziej zdecentralizowanego świata.
Z jakiejkolwiek strony spojrzymy, Blockchain staje się narzędziem, które umożliwi nam fundamentalne zmiany. Pierwszy raz ludzie mogą sobie ufać i wysyłać transakcje tylko miedzy sobą w sieci, bez centralnego zarządzania (brak pośrednictwa banku / instytucji państwowej).
Zaufanie nie jest ustanowione przez centralną instytucję, a przez protokoły, kryptografie i kod komputerowy. Co znacznie wzmacnia zdolność do współpracy pomiędzy organizacjami i indywidualnymi ludźmi w zasięgu sieci. Potencjalnie pomoże nam to stworzyć globalne sieci kolaboracji bez centralnej formalnej instytucji, nigdy wcześniej nie stworzonej, ale wielce istotnej w erze globalizacji i nowych wyzwań XXI wieku, które wymagają masowego współdziałania.
Jak to działa ?
Na początek szybki przykład, wspomniany wyżej — przelewamy pieniądze. Blockchain dosłownie umożliwia nam pominięcie banków przy transakcjach pieniężnych. Jak? Otóż nadawca wysyła pieniądze prosto do odbiorcy. Wszystko jest zaksięgowane tylko i wyłącznie w łańcuchu bloków (Blockchain), podczas gdy w normalnym scenariuszu bank nadawcy księguje wysłanie, a bank odbiorcy rejestruje otrzymanie danej kwoty.
Przykład drugi, opłacamy przejazd (Uber, iTaxi, myTaxi) przez aplikację lub kartą płatniczą. Zanim zapłacone przez nas pieniądze trafią do kierowcy, z którym chwilę wcześniej odbyliśmy kurs, muszą przejść bardzo długą drogę. Wędrują przez operatora terminala, operatora kart płatniczych, nasz bank, aż do banku firmy przewozowej, która dopiero wypłaca pieniądze za przejazd wysyłając je na rachunek bankowy kierowcy. W przypadku transakcji na łańcuchu bloków, odbywa się ona tylko i wyłącznie między nami a usługodawcą (w tym przypadku kierowcą).
W uproszczeniu i bez zagłębiania się w techniczną koncepcję łańcucha bloków, można go porównać do jednej wielkiej “księgi” (publicznego rejestru). Zapisywane są w niej absolutnie wszystkie operacje jakie kiedykolwiek miały miejsce. Nie ma możliwości edycji bądź usuwania tych wpisów. Jedyna forma operacji to dodawanie kolejnych wpisów. Cała “księga” jest trzymana na każdym komputerze, w sieci korzystającej z platformy opartej na Blockchain’ie. Nie ma tu jednego centralnego serwera.
Jednocześnie “księga” jest aktualizowana i synchronizowana w określonych odstępach czasu, w przypadku BTC jest to co 10 minut. System tego typu nazywamy zdecentralizowanym. Oznacza to, że cały spis, czyli baza danych jest rozproszona po komputerach nawet na całym świecie. Dzięki temu nie posiada żadnej centralnej instytucji ani głównego komputera. A co za tym idzie nikt nie nadzoruje całego procesu (dlatego nie ma tu państwowych instytucji czy też banków).
Możliwe zastosowania
Rozpowszechnione rejestry — (Distributed ledgers technology [DLT])
Rozpowszechniony rejestr można określić jako rejestr jakichkolwiek transakcji lub kontraktów obsługiwany przez zdecentralizowaną sieć poprzez rożne lokalizacje i ludzi, eliminując potrzebę centralnej władzy. Wszystkie informacje w rejestrze są bezpiecznie i dokładnie przechowywane za pomocą kryptografii. Mogą być dostępne poprzez użycie cyfrowych kluczy i podpisów kryptograficznych.
Jakiekolwiek zmiany lub dodawanie nowych danych są odzwierciedlone i kopiowane do wszystkich uczestników w ciągu kilku sekund lub minut. Uczestnicy ci mają w każdej chwili dostęp do identycznej kopii zapisów udostępnionych w danej sieci Blockchain. W tym samym czasie sieci są ciągle dostępne do inspekcji i audytu na całości historii danej informacji, aż do momentu jej powstania.
DLT może nam posłużyć do stworzenia bezpiecznych baz danych, które są udostępniane oraz synchronizowane w cyfrowych, geograficznie rozproszonych kartotekach. Pomiędzy wieloma stronami, krajami czy instytucjami, bez centralnej administracji ani centralnej serwerowni.
Takiej bazy możemy użyć do zapisu jakiegokolwiek rejestru zasobów, magazynów czy transakcji. A nawet fizycznych rzeczy, jak np. własność nieruchomości, własność patentów, dokumentów identyfikujących, danych dotyczących zdrowia.
“Rozpowszechniony” rejestr pozwala zastąpić mnóstwo prywatnych baz danych w każdej organizacji, zastępując je jednym wspólnym rejestrem, który jest zaufany i dostępny dla każdej z zaangażowanych stron.
W tym przypadku Blockchain może służyć jako repozytorium rekordów publicznych dla całego społeczeństwa, włączając w to rejestrację wszystkich dokumentów, wydarzeń, tożsamości oraz kapitałów (aktywów).
W takim systemie każda nieruchomość i własność może stać się “inteligentna”. Wszystkie aktywa są przypisane do łańcucha bloków ze swoimi unikalnymi identyfikatorami, tak, aby aktywa mogły być śledzone, kontrolowane oraz wymieniane na łańcuchu bloków.
Rozpowszechnione rejestry, na przykład, mogą być użyte jako suplement lub zamiennik dla wszystkich istniejących systemów zarządzania własnością intelektualną. Mogą być zapisane jako dokładna treść każdej formy cyfrowej typu plik, zdjęcie, baza danych w rejestrze wraz z dodanym unikalnym identyfikatorem.
Występują dwa rodzaje takich rejestrów: ‘Publiczne’ oraz ‘Za zezwoleniem’ (Permissioned). Publiczny rejestr jest całkowicie transparentny, tymczasem Rejestr za zezwoleniem wymaga zgody od jego twórców na dokonywanie walidacji transakcji w tej sieci.
Technologia tego typu ma potężny efekt bezpośredni. Dane mogą być zapisane wprost do wspólnej bazy przez każdą osobę w konkretnej sieci Blockchain, co sprawia, że już nie potrzebujemy centralnej organizacji, która zapewnia tą usługę.
Pozwala to ludziom na faktyczne posiadanie własnych danych, co w dzisiejszym świecie nie zawsze ma miejsce. Obecnie centralne organizacje, jak chociażby Google i Facebook, zbierają wszystkie, nawet małe okruchy danych, jakie pozostawiamy po sobie, aby użyć ich do pokazywania nam dostosowanych do naszych potrzeb reklam. Co tworzy swego rodzaju brak równowagi sił w społeczeństwie, gdzie centralne organizacje uzbrojone w matematyków i informatyków używają oceanu danych do wpływania na zachowania ludzi w kierunku zakupów produktów reklamowanych w tych serwisach.
Dane to bardzo cenne aktywa, informacje o społeczeństwie są niezwykle ważnym czynnikiem do stawiania czoła poważnym wyzwaniom społecznym. W tym momencie w wielu przypadkach są używane przeciwko nam.
W świecie rozproszonych rejestrów ludzie posiadają własne małe bazy danych na łańcuchu blokowym. Sami mogą wybrać kto, kiedy i gdzie może użyć ich danych. Fundamentalnie odwracają tym samym obecną sytuację. Przykładowo, Twoje dane zdrowotne znajdują się w Twoim rejestrze, a instytucje zdrowotne mogą poprosić o dostęp do niego tylko Ciebie.
DLT może znacznie poprawić transparentność działań, zmniejszyć korupcję oraz zwiększyć bezpieczeństwo danych, a także zredukować koszty związane z audytem księgowości i kwestiami prawnymi.
__
Inteligentnie umowy — (Smart Contracts)
To kod komputerowy przechowywany w Blockchain’ie, który ma w sobie zakodowany kontrakt. Umowy samodzielnie się wykonują, gdy ich warunki lub warunki operacji zostają spełnione.
Dla przykładu, gdy na lokacie wzrasta suma pieniędzy, wzrasta także suma odsetek, jakie osoba zarabia na tej lokacie.
Inteligentne umowy mogą być użyte jako forma automatyzacji wielu podstawowych operacji w sieci Blockchain, aby usunąć potrzebę pośrednictwa strony trzeciej. Inteligentne umowy są zaufane oraz zabezpieczone przed manipulacją i wykonują się automatycznie.
Normalna umowa, w tradycyjnym znaczeniu, to wiążące porozumienie pomiędzy dwoma lub więcej stronami, aby wykonać lub nie wykonać określonych działań. Strony muszą zaufać sobie nawzajem, że warunki umowy zostaną spełnione po każdej ze stron. Tradycyjna umowa w zamierzeniu jest egzekwowana przez prawo, dlatego takie umowy są fundamentem współczesnej ekonomii.
Światowa ekonomia jest napędzana przez masywnie złożone zestawy tradycyjnych umów, które obecnie są tworzone i narzucane przez centralne organizacje, takie jak banki i fundusze ubezpieczeniowe. Te z kolei są wspierane przez największą centralną władze, czyli w wielu przypadkach przez instytucje państwowe. Społeczeństwa i ekonomie są prawie kompletnie zależne od organizacji zewnętrznych, to one utrzymują i egzekwują znaczenie tradycyjnych umów.
Inteligentne umowy zawierają w sobie najważniejszą część umowy tradycyjnej- wykonanie lub niewykonanie zlecenia. Ale usuwają potrzebę pośrednictwa organizacji zewnętrznych pomiędzy zleceniodawcą i zleceniobiorcą, ponieważ inteligenta umowa jest zarazem zdefiniowana przez kod oraz wykonana lub egzekwowana przez wspomniany kod automatycznie.
Dlatego inteligentne umowy na Blockchain’ie likwidują potrzebę polegania na scentralizowanych systemach i instytucjach. Umożliwiają ludziom tworzenie własnych umów, które automatycznie zostają wykonane, gdy spełnią się warunki inteligentnej umowy. Nie są one umieszczone w żadnym centralnym serwerze, a są rozpowszechniane i wykonywane w całej sieci Blockchain. Oznacza to, że osoby, które sobie nie ufają, mogą załatwiać interesy ze sobą w o wiele łatwiejszy sposób, bez zależności od organizacji zewnętrznych, które inicjują i utrzymują warunki kontraktu. Ponadto, inteligentne umowy umożliwiają autonomię pomiędzy stronami, co oznacza, że kiedy umowa jest uruchomiona, inicjujące ją strony nie potrzebują być w ciągłym kontakcie.
Jako przykład niech posłuży sytuacja, w której sześć osób inwestuje swoje pieniądze we wspólną inwestycję, która zwraca im odsetki. Inteligentna umowa może zostać zaprogramowana w taki sposób, żeby automatycznie dzielić wszystkie odsetki i wypłacać je sześciu inwestorom. Inteligenta umowa działa wtedy jak konto bankowe, kontrolowane przez kod, a nie przez użytkownika. Dzięki temu, że umowa jest umieszczona na łańcuchu bloków, jest niezmienna, co oznacza, że kod nie może być zmieniony i wszyscy uczestniczy inwestycji mogą być pewni otrzymania swojego przydziału automatycznie.
Kod dyktuje jaki proces ma nastąpić, dlatego żadna jednostka, żadna organizacja czy instytucja państwowa nie może zakazać, zmienić ani manipulować tego typu umowami.
*Ograniczenia inteligentnych umów.
Z inteligentnymi umowami związane są też pewne ograniczenia. Przez automatyzacje wykonania umowy, która jest zależna od wykonanych reguł ze specyficznym wkładem, zostawiamy mało miejsca na wielorakość różnych ewentualności. Tymczasem reguły mogą potrzebować odrobinę modyfikacji, ponieważ wydarzyć się mogą nieoczekiwane okoliczności.
Dla przykładu, wynajęty samochód bazujący na inteligentnej umowie, może po prostu nie wpuścić użytkownika do środka, jeśli ten nie zapłacił rachunku. Nie uwzględni faktu, że zaistniała sytuacja została spowodowana nieoczekiwanym obrotem spraw, jak chociażby wypadek drogowy czy pożar.
W związku z tym, stopień do jakiego możemy używać automatycznych inteligentnych umów na ten moment zależy od otoczenia, w którym umowa ma funkcjonować. Przy sytuacjach bardziej skomplikowanych powinna pojawić się pewna forma zarządzania, która zainterweniuje w razie nieprzewidzianego zdarzenia. Oczywiście powoduje to kolejne komplikacje, na które jeszcze nie znamy odpowiedzi.
__
Aplikacje rozproszone — (Distributed applications)
Jednym ze szkieletów Blockchain’u, dostosowanym pod aplikacje rozproszone, jest platforma Etherum. Działa ona jako wirtualna infrastruktura komputerowa dla uruchamiania aplikacji na Blockchain’ie. Ta nowa forma programu jest nazywana “Dapps” — rozproszonymi aplikacjami, w skrócie DAP. Etherum to pierwsza platforma dla developerów do budowania rozproszonych aplikacji, jej głównym celem jest typ platformy Blockchain, na którym jest możliwe uruchamiane jakiegokolwiek kodu komputerowego.
Mimo, że Etherum jest pierwszą i ciągle największą platformą do budowania aplikacji rozproszonych, powstały też kolejne, takie jak Blockstack i EOS. Wszystkie zapewniają infrastrukturę do budowania DAP’sów.
Definicja robocza DAP to aplikacja uruchomiona na rozproszonej sieci, która uczestniczy w bezpiecznym zabezpieczaniu informacji oraz operacjach wykonywanych na całej rozproszonej sieci.
DAP’sy używają kodu open source do samoistnego operowania zaszyfrowanymi danymi przechowywanymi na łańcuchu bloków. W technicznym spojrzeniu DAP jest bardzo podobny do normalnej aplikacji internetowej, ale w odróżnieniu od apek internetowych, gdzie kod back-end’owy jest uruchamiany na scentralizowanym serwerze, DAP jest uruchamiany na sieci rozproszonej. DAP może posiadać front-end’owy kod interfejsu napisany w każdym języku, tak jak normalne apki. Dzięki temu DAP’ki będą często wyglądały jak regularne apki. A ludzie wkrótce będą ich używać, nawet nie zdając sobie z tego sprawy.
Podobnie jak wszystkie aplikacje, wykonują one specyficzne funkcje. Bitcoin skupia się na wymianie wartości, tymczasem DAP’sy celują w osiągnięcie funkcjonalności poza transakcjami i wymianami wartości.
Wiele typów apek rozproszonych zaczyna pojawiać się jako bazowa technologia, która nadal jest czynnie rozwijana. Już możemy zaobserwować wiele DAP’sów, które reprezentują alternatywy dla popularnych apek internetowych.
Prawdopodobnie jedną z najbardziej rozpoznawalnych Dapek obecnie jest Steemit. Jest to platforma social media, która w całości jest umieszczona na łańcuchu bloków Steemit. W założeniu jest bardzo podobna do innych platform social media, jak Facebook lub social news site jak Reddit, ale jej content jest zapisywany na Blockchain’ie. Używanie łańcucha bloków umożliwia nagradzanie komentarzy i postów za pomocą “żetonów” (token). W ten sposób, użytkownicy mogą zdobywać walutę za swoje posty i komentarze.
Podobnie jak w przypadku zwykłego internetu, gdzie występują portale aukcyjne (Allegro, eBay) tu także znajdziemy ich odpowiedniki znajdujące się na rozproszonej sieci, a największym jest Openbazzar. Jest to protokół dla transakcji e-commercowych, rozproszony w pełni tego słowa znaczeniu, ponieważ aplikacja łączy ludzi bezpośrednio przez sieć p2p (bez centralnego serwera). Zarówno pobranie, jak i używanie tego serwisu nic nie kosztuje, w odróżnieniu od serwisów typu Allegro, gdzie występują opłaty za sprzedane rzeczy. Openbazzar nie jest firmą jak Allegro czy eBay, tylko projektem typu open-source, gdzie każdy użytkownik przyczynia się do projektu w równym stopniu i kontroluje przestrzeń dyskową oraz prywatne dane.
Przekształcić można praktycznie każdy z obecnie szeroko używanych serwisów na Dapps’y. Platformy te zyskają większe bezpieczeństwo danych oraz przywileje związane z decentralizacja, takie jak automatyzacja, bardzo niskie koszty utrzymania, lepsza odporność na usterki oraz zaufanie. Tego typu aplikacje potencjalnie reprezentują następną generację w sposobie przetwarzania danych.
Inne projekty stojące na technologii Blockchain.
MedRec — Projekt MIT angażujący Blockchain, przechowuje elektroniczne dane zdrowotne, zarządza ich zaświadczeniem oraz poufnością przy udostępnianiu tego typu danych.
Aeternity — Pozwala na kreacje wyżej opisanych inteligentnych kontraktów.
Ujo —założony przez muzyka Imogen Heap do zapisywania i śledzenia tantiemów dla muzyków, a także pozwalający im tworzyć zapis własności ich pracy.
Skuchain — system Blockchain pozwalający na śledzenie towarów kiedy przechodzą przez łańcuch dostaw.
Estoński system rezydencji — dzięki systemowi E-Estonia, obywatele tego kraju mają bardzo łatwy dostęp do całej masy usług. Między innymi do swoich dokumentów tożsamości, karnetów na drogi ekspresowe, głosowań publicznych, opieki zdrowotnej i swojej kartoteki (cyfrowa recepta od lekarza), kart parkingowych, uniwersyteckiego indeksu, płacenia i zwrotów podatków, zgłaszania legislacji oraz wielu innych. Dzięki wprowadzeniu tego systemu zmniejszyły się wydatki państwa estońskiego. Ponadto, zwiększyła się przejrzystość działań rządu, niemożliwe są oszustwa publiczne, wpłynęło to pozytywnie na środowisko dla rozwoju biznesu i przedsiębiorczości w tym kraju.
Koreański system publiczny — Samsung SDS tworzy system państwowy oparty na Blockchain’ie, który ma służyć do obsługi opieki społecznej, polepszenia publicznego bezpieczeństwa oraz transportu.
Podsumowanie
Dzięki takim systemom możemy robić wszystko, co dotychczas posiadało jakiegoś pośrednika, bez niego. Możemy wymieniać się danymi lub wysyłać sobie pieniądze tylko pomiędzy nami. Nie ma żadnego etapu gdzie informacja lub wartość przechodzi przez zewnętrzną instytucję lub organ państwowy.
Taka platforma wzajemnego zaufania nie potrzebuje żadnej ingerencji z zewnątrz.
Blockchain jest jak kolejna warstwa dla obecnego internetu, która pozwala na bezpieczne przechowywanie dokumentów oraz zawieranie transakcji pomiędzy ludźmi, którzy w przeciwnym razie nie mogliby sobie zaufać. Ufamy technologii, kodowi komputerowemu oraz matematyce bardziej niż innym ludziom czy centralnym instytucjom.
